มีความเชื่อว่า หากต้องการให้ความปรารถนานั้นสำเร็จได้ภายใน 3 วัน 7 วัน หรือ 3 เดือน 7 เดือน ท่านว่า ต้องไปขอพรจาก “พระเจ้าทันใจ” ซึ่งประดิษฐานอยู่ที่วัดหลายแห่งในพื้นที่ภาคเหนือ แต่ที่โด่งดังเอามากๆ นั้นเป็น หลวงพ่อทันใจ เชียงใหม่ วัดป่าดอยคำ อำเภอเมืองจังหวัดเชียงใหม่
มีข้อกังขาว่า เหตุใดถึงมีหลวงพ่อทันใจตามวัดต่างๆ หลายแห่ง ซึ่งแต่ละแห่ง เมื่อไปกราบไหว้ขอพรจาหลวงพ่อทันใจ หรือพระทันใจ ส่วนใหญ่แล้วก็จะประสบความสำเร็จตามที่ปรารถนา
กล่าวกันว่า ย้อนกลับไปสมัยอาณาจักรล้านนาเจริญรุ่งเรือง ในยุคแรกนั้น เป็นพระจามเทวี แห่งเมืองหริภุญไชย เป็นผู้ที่นำพระเถระ 500 รูปจากเมืองละโว้เข้ามาทำให้พุทธศาสนาที่ล้านนาแห่งนี้รุ่งเรือง และกล่าวกันว่า การสร้างพระพุทธรูปขึ้นที่อาณาจักรแห่งนี้ก็ในยุคสมัยของพระนาง
แต่สำหรับเมืองเชียงใหม่นั้น เจ้าเมืองแต่ละพระองค์ที่มีความยิ่งใหญ่ต่างก็พากันสร้างวัดวาอาราม อันแสดงถึงบารมี อำนาจ และการรวมศูนย์จิตในของคนในเมืองให้รวมกันเป็นหนี่ง ผ่านการสร้างวัดเหล่านั้น
แต่พุทธศาสนาของเมืองเชียงใหม่ กลับได้รับอิทธิพลจากอาณาจักรสุโขทัย แบบลังกาวงศ์ หรือแบบรามัญ เช่นเดียวกับลักษณะของพระพุทธรูปที่จัดสร้าง ก็ได้รับอิทธิพลจากสุโขทัย
ประวัติการสร้าง หลวงพ่อทันใจ เชียงใหม่
การสร้างหลวงพ่อทันใจ ทั้งแบบหริภุญชัย และทางเชียงใหม่ มีอยู่ด้วยกันสองปาง คือปางมารวิชัย กับปางประทานพร
แต่การสร้างพระทันใจไม่ว่าจะเป็นจากลัทธิใด หลักการทำพิธีนั้นเป็นแบบอย่างเดียวกัน คือ ต้องสร้างให้เสร็จภายใน 1 วัน นั่นหมายความว่า ต้องถึงพร้อมทั้งกำลังทรัพย์ กำลังคน วัตถุดิบ อำนาจบารมี รวมไปถึงจิตใจที่แน่วแน่ มีความศรัทธาอย่างแรงกล้า รักษาศีล
ให้บริสุทธิ์มารวมกันจึงจะสำเร็จ แม้ว่าการสร้างพระพุทธรูปจะมีรายละเอียดมากมาย
กำหนดการสร้างงพระทันใจจะเริ่มขึ้นหลังเที่ยงคืน และต้องให้แล้วเสร็จก่อนตะวันตกดินในวันถัดมา ระหว่างสร้างพระสงฆ์ก็จะเจริญพระพุทธมนต์ไปตลอดทั้งคืน
มีการนำสิ่งของมงคล เครื่องรางของขลังบรรจุเข้าไว้ในองค์พระ นับเป็นสิ่งที่ท้าทายเป็นอย่างยิ่ง แต่เมื่อการจัดสร้างสำเร็จส่วนใหญ่ก็จะคิดว่า เทพยดาได้มาช่วยให้การสร้างที่ไม่น่าสำเร็จแต่กลับราบรื่นจนบรรลุเป้าหมาย
ก็ทำให้เชื่อว่า พระพุทธรูปที่จัดสร้างขึ้นจนเป็นพระทันใจนั้นต้องมีความศักดิ์สิทธิ์ ขอพรสิ่งได้ย่อมต้องได้รวดเร็วสมมาตรปรารถนา ดังชื่อพระทันใจ
แต่ก็มีบ้างที่สร้างไม่สำเร็จ ก็จะเป็นเหมือนพระพุทธรูปทั่วไป สามารถกราบไหว้ได้เหมือนกัน แต่จะไม่เรียกว่าพระทันใจ
หลวงพ่อทันใจ ความศรัทธาที่แพร่หลาย
หากจะถามหามาตรวัดความศรัทธา พระเจ้าทันใจ แล้ว ที่วัดพระธาตุดอยคำ ก็น่าจะแสดงให้เห็นอย่างชัดเจน ตั้งแต่ทางขึ้นไปกราบนมัสการพระทันใจแล้ว เพราะตลอดริมทางนั้นเต็มไปด้วยร้านค้าจำหน่ายพวงมาลัยดอกมะลิ
ซึ่งเป็นของแก้บนที่บรรดาผู้มีจิตศรัทธาทั้งหลายต้องนำไปกราบไหว้ หลังจากมาขอพรพระทันใจ แห่งวัดพระธาตุดอยคำแล้วท่านให้พรจนสำเร็จสมความมุ่งหวัง
ไม่ใช่แต่เพียงริมทางเข้าวัดเท่านั้น หากแต่ร้านค้าออนไลน์ที่เกิดตามยุคสมัย ยังเปิดให้จองให้สั่งพวงมาลัยดอกมะลิไว้ล่วงหน้า เรียกได้ว่า ไม่ใช่แต่เพียงผู้คนที่มาด้วยแรงศรัทธาจะได้กุศล พ่อค้าแม่ค้าพวงมาลัยเหล่านั้นก็ได้กุศลด้วยเช่นกัน
บทความที่เกี่ยวข้อง
ศาลแม่เนียงแม่น้อม ศาลราชบุรี อันเลื่องชื่อประจำเมืองโอ่ง
ประวัติ วัดพระธาตุดอยคำ
วัดพระธาตุดอยคำ สร้างขึ้นในรัชสมัยพญากือนา กษัตริย์แห่งอาณาจักรล้านนา กษัตริย์ผู้ซึ่งศรัทธาในพระพุทธศาสนา ผู้ที่นำศาสนาพุทธลัทธิลังกาวงศ์จากอาณาจักรสุโขทัยมาเผยแพร่
ในพื้นที่ภาคเหนือ หรืออาณาจักรล้านนาแต่เดิม นอกจากพระทันในวัดพระธาตุดอยคำแล้ว ยังมี พระทันใจที่ วัดพระบรมธาตุบ้านตาก จังหวัดตาก และมีพระทันใจ อีกองค์หนึ่ง อยู่ที่วัด ไทยสามัคคี อ.แม่ระมาด จ.ตาก วัดนี้ พระทันใจชื่อ หลวงพ่อทันใจรัตนมุงเมือง เป็นที่ร่ำลือในเรื่องการขอพรแล้วประสบความสำเร็จเช่นเดียวกัน
ที่จังหวัดเชียงราย ก็มีวัดพระแก้ว ที่มีพระทันใจให้กราบไหว้ของพร วัดพระแก้วนี้ เดิมเรียกวัดป่าญะ หรืองวัดป่าเยียะ ต่อมามีการค้นพบพระแก้วมรกต ก็เลยพากันเรียกว่าวัดพระแก้ว
จังหวัดน่านก็มีพระทันใจให้กราบไหว้ขอพรอยู่ที่วัดพระธาตุแช่แห้ง ประดิษฐานที่ด้านข้างองค์พระธาตุที่ ศาลาพระเจ้าทันใจ มีพระทันใจปางมารวิชัยถึง 3 องค์ที่สร้างวเสร็จในวันเดียว มีชื่อเสียงเรื่องการขอพรขอความสำเร็จ ขอลูก ขอคู่ครอง
วัดพระธาตุช้างค้ำ วัดเก่าแก่อีกแห่งของจังหวัดน่าน ก็มีพระทันใจ ประดิษฐานข้างองค์พระธาตุ เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัยขนาดใหญ่
มาที่จังหวัดแพร่ ที่วัดพระธาตุช่อแฮ วัดคาบ้านคู่เมืองแพร่ ก็มีพระทันใจ ที่ตั้งอยู่คู่พระธาตุ เป็นพระพุทธรูปปางสมาธิ สร้างขึ้นเมื่อราว พ.ศ.2465
วัดพระธาตุหริภุญชัย วัดคู่บ้านคู่เมืองของจังหวัดลำพูน พระเจ้าทันใจของวัดพระธาตุหริภุญชัยที่ประดิษฐานอยู่ในพระวิหารเป็นพระพุทธรูปปางประทับยืน
ที่จังหวัดลำปาง พระทันใจประดิษฐานอยู่ที่ วัดพระธาตุลำปางหลวง ด้านหลังองต์พระธาตุที่ภายในบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ จะมีวิหารพระเจ้าทันใจ ประดิษฐานอยู่ เชื่อกันมานานว่า เมื่อขอพรจากท่านแล้วจะสมความปรารถนา
เมื่อพูดถึงพระทันใจแล้ว อาจมีคำถามว่า ใช่องค์เดียวกับ “เทพทันใจ” หรือไม่ คำตอบก็คือไม่ใช่ “เทพทันใจ” นั้น อยู่ที่ประเทศพม่า ที่เจดีย์ชเวดากอง ชื่อ “นัต โบโบยี” เชื่อกันว่า เทพทันใจเป็นผู้ที่ปกป้ององค์พระธาตุเจดีย์ แต่ที่เป็นรูปคนยืนชี้นิ้วนั้นก็เพราะ ชี้ทางบอกให้ไปกราบสักการะพระบรมสารีรอกธาตุ
แต่ก็มีการไปกราบไหว้เทพทันใจด้วยเหมือนกัน ผู้ที่ไปก็มีทั้งคนไทยและชาวพม่า เชื่อกันว่า เทพทันใจให้พรจนสมความปรารถนาด้วยกัน